Hoefkatrol deel 1
Hoefkatrolontsteking is een diagnose die heel vaak voor komt bij paarden. Ik wil je graag om te beginnen uitleggen wat het precies inhoud, hoe het door (onbewust verkeerd) trainen kan ontstaan en waarom paarden die reeds deze diagnose hebben gehad toch weer zuiver kunnen gaan bewegen. Ik zal op deze pagina mijn kennis en ervaring over dit onderwerp met je delen. Gebaseerd op veel praktijkervaring met zowel mijn eigen paarden, trainingspaarden, als paarden van lesklanten.
Ik zal beginnen in het kort toe te lichten wat hoefkatrolontsteking inhoudt. Podotrochleose word het ook wel in medische termen genoemd.
Om te kunnen begrijpen waar het misgaat is het van belang enige kennis te hebben over de anatomie van de paardenhoef.
Hoefkatrol is de verzamelnaam voor het mechanisme dat bestaat uit de volgende onderdelen: het straalbeen, de diepe buigpees, de slijmbeurs, de straalbeen-ligamenten en het hoefgewrichtskapsel.
Waar dit mechanisme voor dient? De hoef staat, van bovenaf het paard gezien, iets vóór de verticale lijn die je vanuit de benen naar beneden kan trekken. Om te voorkomen dat de hoef als het ware "omhoog klapt" zit er onder het hoefbeen een "kabel" die via een "katrol" omhoog loopt en waaraan wordt getrokken. Die kabel is de buigpees, het katrol wordt gevormd door de achterkant van het straalbeen.
Hoefkatrolontsteking is een soort "artrose", een overmatige slijtage van de achterkant van het straalbeen en de diepe buigpees die er overheen loopt. Omdat door de overmatige slijtage de buigpees direct over het bot schuurt ontstaat er een chronische ontsteking, een ontsteking die pijnlijk is en die, wanneer de oorzaak van de slijtage niet wordt verholpen, uiteindelijk leidt tot vernietiging van het hoefkatrol.
Bron: http://www.hoefkatrol.nl
► Wat is de link tussen het ontstaan van hoefkatrolontsteking, de natuurlijke scheefheid en een verkeerde training?
De natuurlijke scheefheid is vooral een spiertechnisch 'probleem'. Door de ongelijke bespiering, die overigens ieder paard heeft, ontstaat er een holle en een bolle zijde. Dit zorgt ervoor dat het verticale evenwicht verschuift en het paard letterlijk een beetje scheef komt t.o.v. de grond. De hoef landt weliswaar plat op de grond, maar alle gewrichten in het been worden scheef belast omdat het lichaam een kant op helt.
De natuurlijke scheefheid kan ervoor zorgen dat het paard 1 voorbeen met wel 100-150 kilo of zelfs meer extra belast. De voorbenen van een paard zijn fragiel en qua constructie krijgen ze veel te verduren omdat ze een groot deel van het lichaamsgewicht dragen.
Dit in combinatie met het scheef belasten van de voorbenen als gevolg van een verkeerd verticaal evenwicht, maakt dat de kwetsbare gewrichten sneller slijten of overbelast raken. En dat is nou precies wat er gebeurt bij hoefkatrolontsteking.
Een ander belangrijk punt is dat de hoef op het juiste moment afwikkelt en dus niet te lang op de grond blijft staan. Met name de diepe buigpees krijgt het dan zwaar te voortduren en raakt snel overbelast, ontstoken of geïrriteerd. Omdat door de overmatige slijtage de buigpees direct over het bot schuurt ontstaat er een chronische ontsteking, een ontsteking die pijnlijk is en die, wanneer de oorzaak van de slijtage niet wordt verholpen, uiteindelijk leidt tot vernietiging van het hoefkatrol.
Een paard wat niet recht is en met zijn voorbenen te lang op de grond blijft staan heeft per definitie een hele grote kans op hoefkatrolontsteking.
Het op tijd afwikkelen van de hoef kan worden gestimuleerd door het paard in een voorwaarts tempo te rijden en met impuls te laten bewegen. Hierdoor vergroot de slingerwerking van het achterbeen wat ervoor zorgt dat de achterbenen verder onder het lichaam worden geplaatst. Dit zorgt er automatisch voor dat de voorbenen ook eerder van de grond afkomen, wat een betere afwikkeling van de hoef bewerkstelligd.
Door het paard verticaal recht te richten, word voorkomen dat de gewrichten scheef worden belast en ontstaat er ontspanning in de rug. Hoe belangrijk dit alles is wil ik aan de hand van de onderstaande foto's nader toelichten.
Op deze foto zien we een paard wat niet recht is, hierdoor de lange rugspier niet ontspant en het bekken niet juist kan kantelen. Als gevolg hiervoor komt het linkerachterbeen nauwelijks onder de massa en zien we dat linksachter en rechtsvoor tegelijk op de grond landen. Het paard kan hierdoor onvoldoende vanuit de schouder het voorbeen bewegen en krijgt dus een korte pas. Het gevolg hiervoor is dat het linkervoorbeen veel te ver onder het lichaam komt en te lang op de grond blijft staan. Dat geeft een enorme belasting aan de diepe buigpees wat de kans op hoefkatrolontsteking vergroot.
Er komt te veel gewicht op de voorhand terecht en de afwikkeling van de hoef is verkeerd. Als het paard geregeld op die manier beweegt is het niet verwonderlijk dat dit voor problemen gaat zorgen. Wat overigens bij dit paard ook het geval was en daarom is ze bij mij terecht gekomen.
Ik heb hier een stukje uit de bovenstaande foto geknipt om het e.e.a. nog duidelijker weer te geven. De blauwe stip geeft het diagonale benenpaard van de draf weer en de blauwe streep de landing van de hoeven.
Deze afbeelding geeft duidelijk een heel ander beeld weer. Het rechterachterbeen treed ver onder (t.h.v. de singel). Dit is mogelijk omdat het paard recht is, de rug ontspant en met de juiste voorwaarts, neerwaartse tendens werkt. Hierdoor kantelt het bekken in de goede richting en kan het achterbeen ver onder het lichaam worden geplaatst. Dit geeft het diagonale voorbeen de ruimte en die kan dan ook meer vanuit de schouder bewegen en word verder vóór het lichaam weggezet. Het gevolg is dat het paard een betere afwikkeling heeft en eerst op de hielen landt. Dit is veel gezonder en verkleint de kans op hoefkatrolontsteking aanzienlijk. Dit zorgt ervoor dat het rechtervoorbeen niet te ver onder het lichaam komt en op tijd weer vertrekt. Ook dat is namelijk erg schadelijk voor de gewrichten.
De manier van trainen kan dus ontzettend waardevol zijn. Je kunt een paard erdoor verbeteren en zelfs fysiek ongemak voorkomen en oplossen. Helaas is het omgekeerde vandaag de dag vaak een feit. Paarden komen door verkeerde training in de problemen en hoefkatrolontsteking is helaas een veelvoorkomende diagnose waar nogal wat misopvattingen over bestaan.
Noodzaak is dus het paard dusdanig recht te richten dat hij zijn voorbenen gelijkmatig belast en zijn lange rugspier correct kan ontspannen. Het gevolg hiervan is dat de buikspieren gesloten worden en door het omhoog brengen van de rug meer ruimte in de beweging tot stand brengen. Van daaruit kunnen de achterbenen verder onder het lichaam worden geplaatst en zullen de voorbenen niet te lang op de grond blijven staan. In fase 1 van de Atletische Rijkunst komen oefeningen voor die dit allemaal bewerkstelligen en ontwikkelen. Van daaruit wordt in fase 2 en 3 door diverse oefeningen meer en meer aanspraak gemaakt op de achterhand, waardoor ook het horizontale evenwicht zich meer kan verplaatsen. Dit ontlast de kwetsbare voorbenen nog meer en is een waardevol gegeven.
Ik heb de afgelopen jaren met een groot aantal paarden gewerkt die hoefkatrol hadden aan 1 of meerdere benen. En heb zelf ook paarden met deze diagnose. Daardoor ben ik o.a. in aanraking gekomen met een andere manier van trainen.
Lees hieronder diverse verhalen van paarden met deze diagnose, die door een andere manier van trainen weer zuiver en pijnvrij zijn gaan bewegen.